Hướng dẫn giải nhanh bài tập hóa học (Luyện thi Đại học) – Cao Cự Giác

1.2. PHƯƠNG PHÁP CHUNG GIẢI MỘT BÀI TẬP HOÁ HỌC

Sau khi đọc kỹ đề một bài tập hoá học, để dễ phát hiện ra mối liên hệ giữa giả thiết và kết luận, nên tóm tắt bài toán theo một sơ đồ ngắn gọn và trung thực với bài toán gốc (chú ý ghi các yêu cầu quan trọng của đề bài vào phần tóm tắt). Sau đó, dựa vào sơ đồ trên, ta có thể hình dung và chọn lựa được một phương pháp giải tối ưu. Thông thường, ta tiến hành các bước theo trình tự sau:

• Viết tất cả các phương trình phản ứng theo yêu cầu bài toán (đã gọi là phương trình, nên tất cả các phản ứng phải được cân bằng).
• Đổi các đơn vị trong bài toán theo đơn vị mol.
• Đặt a, b, … là số mol các chất ban đầu (nếu đề bài không cho).
• Đặt số mol a, b, … vào các chất ban đầu rồi sử dụng quan hệ tỉ lệ, quy tắc tam suất để tính số mol các chất có liên quan theo a, b, … Chú ý có những bài toán tuy đặt a, b, … là số mol các chất ban đầu, nhưng ở phương trình phản ứng ta lại đặt số mol các chất này là x, y, … bởi vì phản ứng đã không xảy ra hoàn toàn (H < 100%). Do đó, cần đọc kỹ đề để xem các chất này có phản ứng hết hay không.

• Sử dụng các công thức tính số mol, số gam, … và căn cứ vào điều kiện đề bài để thành lập hệ các phương trình toán học. Nếu số phương trình thu được ít hơn số giữa các chất tham gia, ta phải biện luận.
• Chuyển tất cả các kết quả thu được từ mol sang các đơn vị khác theo yêu cầu của bài toán.

ví dụ: Một bình kín dung tích 56 lít chứa $\mathrm{N}_2$ và $\mathrm{H}_2$ theo tỷ lệ thể tch $1: 4$ ở nhiệt độ 0 V và 200 atm và một ít chất xúc tác. Nuņ̣ nóng bình một thời gian sau đó đưa về 0 C thấy áp suất trongbinh giảm $10 %$ so với áp suất ban đầu.

a. Tính hiệu suất phản ứng điều chế $\mathrm{NH}_3$.

b. Nếu lấy 1/2 lượng $\mathrm{NH}_3$ tạo thành thì điều chế được bao nhièulít dung dich $\mathrm{NH}_3 25 \%(\mathrm{~d}=0,907 \mathrm{~g} / \mathrm{ml})$.

c. Nếu lấy 1/2 lượng $\mathrm{NH}_3$ tạo thành thì điều chế được bao nhièulít dung dịch $\mathrm{HNO}_3 67 \%(\mathrm{~d}=1,4 \mathrm{~g} / \mathrm{ml})$, biết hiệu suất điều chế $\mathrm{HNO}_3$ là $80 \%$.

d. Lấy $\mathrm{Vml}$ dung dịch $\mathrm{HNO}_3$ ở trên pha loãng bằng nước được lung dịch mới hoà tan vừa đủ $4,5 \mathrm{~g} \mathrm{Al}$ và giải phóng hôn hợp kií $\mathrm{X}$ gồm $\mathrm{NO}$ và $\mathrm{N}_2 \mathrm{O}$ có tỷ khối so với $\mathrm{H}_2$ là $\mathrm{d}^{\mathrm{X}} / \mathrm{H}_2=16,75$.

Tính thể tích các khí và thể tích $\mathrm{V}$ dung dịch $\mathrm{HNO}_3$.

Tóm tắ bài toán
$$
\begin{aligned}
& \left(\mathrm{t}^0=0{ }^{\circ} \mathrm{C}, \mathrm{p}_2=\mathrm{p}_1 \cdot 10 \%\right) \\
& \text { 12 lượng } \mathrm{NH}_3 \rightarrow \text { ? lít dd } \mathrm{NH}_3 25 \%\left(\mathrm{~d}=0,907 \mathrm{~g} . \mathrm{ml}^{-1}\right) \\
& \text { 12. lượng } \mathrm{NH}_3 \rightarrow \text { ? lít dd } \mathrm{HNO}_3 67 \%\left(\mathrm{~d}=1,4 \mathrm{~g} \cdot \mathrm{ml}^{-1}\right): \mathrm{H}=80 \% \\
&
\end{aligned}
$$