BÀI TOÁN XÁC ĐỊNH LOẠI MUỐI TẠO THÀNH KHI CHO CO2, SO2 TÁC DỤNG VỚI KIỀM

BÀI TOÁN XÁC ĐỊNH LOẠI MUỐI TẠO THÀNH KHI CHO CO₂, SO₂ TÁC DỤNG VỚI KIỀM

a) Phản ứng của CO₂ hoặc SO₂ tác dụng với kiềm của kim loại hoá trị I (Na, K,…)

                        CO₂  +  NaOH  $\to $  NaHCO₃

CO₂  +  2NaOH  $\to $  Na₂CO₃  + H₂O

            Có 3 trường hợp xảy ra:

• Nếu 1 <  $\frac{{{n}_{NaOH}}}{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}$ <  2  $\to $ tạo 2 muối
• Nếu $\frac{{{n}_{NaOH}}}{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}$ $\le $ 1 $\to $ tạo muối NaHCO₃

(3) Nếu   $\frac{{{n}_{NaOH}}}{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}$  $\ge $  2 $\to $ tạo muối Na₂CO₃

b) Phản ứng của CO₂ hoặc SO₂ với kiềm của kim loại hoá trị II (Ca, Ba,…)

2CO₂  +  Ca(OH)₂  $\to $  Ca(HCO₃)₂

 CO₂  +  Ca(OH)₂  $\to $  CaCO_{3$\downarrow $}  + H₂O

Có 3 trường hợp xảy ra:

• Nếu 1 <  $\frac{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}{{{n}_{Ca{{(OH)}_{2}}}}}$ <  2  $\to $ tạo 2 muối

(2) Nếu   $\frac{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}{{{n}_{Ca{{(OH)}_{2}}}}}$ $\le $ 1 $\to $ tạo muối CaCO₃

(3) Nếu   $\frac{{{n}_{C{{O}_{2}}}}}{{{n}_{Ca{{(OH)}_{2}}}}}$  $\ge $  2 $\to $ tạo muối Ca(HCO₃)₂

* Lưu ý: Để biết loại muối tạo thành thường phải lập tỉ lệ giữa số mol kiềm và oxit. Chú ý lấy số mol của chất nào không thay đổi ở 2 phương trình làm mẫu số để xét bất đẳng thức.

BÀI TẬP:

Bài 1:  Cho 7,2 gam hỗn hợp A gồm 2 muối cacbonat của 2 kim loại kế tiếp nhau trong phân nhóm chính nhóm II. Cho A hoà tan hết trong dung dịch H₂SO₄ loãng, thu được khí B. Cho toàn bộ B hấp thụ hết bởi 450 ml Ba(OH)₂ 0,2M thu được 15,76 gam kết tủa. Xác định hai muối cacbonat và tính % theo khối lượng của chúng trong A.

Đáp số:  – 2 muối: MgCO₃ và CaCO₃

– %MgCO₃ = 58,33% và %CaCO₃ = 41,67%

Bài 2:  Hoà tan hoàn toàn 20 gam hỗn hợp gồm MgCO₃ và RCO₃ (tỉ lệ mol 1 : 1) bằng dung dịch HCl. Lượng khí CO₂ sinh ra cho hấp thụ hoàn toàn bởi 200ml dung dịch NaOH 2,5M được dung dịch A. Thêm BaCl₂ dư vào dung dịch A thu được 39,4g kết tủa.

1. Định kim loại R.
2. Tính % khối lượng các muối cacbonat trong hỗn hợp đầu.

                                                                                    Đáp số:  a) Fe ; b) %MgCO₃ = 42% và %FeCO₃ = 58%

Bài 3:   Cho 4,58g hỗn hợp A gồm Zn, Fe và Cu vào cốc đựng dung dịch CuSO₄ 1M. Sau phản ứng thu được dung dịch B và kết tủa C. nung C trong không khí đến khối lượng không đổi được 6g chất rắnD. Thêm NaOH dư vào dung dịch B, lọc kết tủa rửa sạch  rồi nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi được 5,2g chất rắn E.

1. Viết toàn bộ phản ứng xảy ra.
2. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp.

Giả thiết các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Đáp số:  %Zn = 28,38% ; %Fe = 36,68% và %Cu = 34,94%

Bài 4:   Cho 10,72g hỗn hợp gồm Fe và Cu tác dụng với 500ml dung dịch AgNO₃. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch A và 35,84g chất rắn B.

Chứng minh chất rắn B không phải hoàn toàn là bạc.

Bài 5:  Cho 0,774g hỗn hợp gồm Zn và Cu tác dụng với 500ml dung dịch AgNO₃ 0,04M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được một chất rắn X nặng 2,288g.

Chứng tỏ rằng chất X không phải hoàn toàn là Ag.

Bài 6:   Khi hoà tan cùng một lượng kim loại R vào dung dịch HNO₃ loãng và dung dịch H₂SO₄ loãng thì thu được khí NO và H₂ có thể tích bằng nhau (đo ở cùng điều kiện). Biết khối lượng muối nitrat thu được bằng 159,21% khối lượng muối sunfat. Xác định kim loại R.

Đáp số:  R là Fe

Bài 7:  Cho 11,7g một kim loại hoá trị II tác dụng với 350ml dung dịch HCl 1M. Sau khi phản ứng xong thấy kim loại vẫn còn dư. Cũng lượng kim loại này nếu tác dụng với 200ml dung dịch HCl 2M. Sau khi phản ứng xong thấy axit vẫn còn dư. Xác định kim loại nói trên.

Đáp số:  Zn

Bài 8:  Một hỗn hợp A gồm M₂CO₃, MHCO₃, MCl (M là kim loại kiềm).

Cho 43,71g A tác dụng hết với V ml (dư) dung dịch HCl 10,52% (d = 105g/ml) thu được dung dịch B và 17,6g khí C. Chia B làm 2 phần bằng nhau.

• Phần 1: phản ứng vừa đủ với 125ml dung dịch KOH 0,8M, cô cạn dung dịch thu được m (gam) muối khan.
• Phần 2: tác dụng hoàn toàn với AgNO₃ dư thu được 68,88g kết tủa trắng.

1. a) Tính khối lượng nguyên tử của M.
2. b) Tính % về khối lượng các chất trong A.
3. Tính giá trị của V và m.

Đáp số:  1. a) Na ; b) %Na₂CO₃ = 72,75% , %NaHCO₃= 19,22% và %NaCl = 8,03%

2.   V = 297,4ml và m = 29,68g

Bài 9:   Hoà tan hoàn toàn 0,5g hỗn hợp gồm Fe và một kim loại hoá trị II bằng dung dịch HCl thu được 1,12 lít (đktc) khí hiđro. Xác định kim loại hoá trị II đã cho.

Đáp số:  Be

Bài 10:  Hoà tan hoàn toàn 28,4g hỗn hợp gồm 2 muối cacbonat của hai kim loại kiềm thổ bằng dung dịch HCl dư được 10 lít khí (54,6⁰C và 0,8604 atm) và dung dịch X.

1. Tính tổng số gam các muối trong dung dịch X.
2. Xác định 2 kim loại trên nếu chúng thuộc hai chu kỳ liên tiếp.
3. Tính % mỗi muối trong hỗn hợp.

Đáp số:  a)  m = 31,7g ; b) Mg và Ca ; c) %MgCO₃ = 29,5% và %CaCO₃ = 70,5%